Marzec to miesiąc na styku zimy i wiosny. Coraz cieplejsze noce i coraz lepsza pogoda może zachęcać do systematycznych obserwacji nieba. Poza tym w marcu bardzo widowiskowo prezentuje się niebo wieczorne, więc tym bardziej zachęcamy do jego podziwiania.

Jak widać, różnica w długości trwania dnia na początku i pod koniec miesiąca jest bardzo duża.

W marcu również rozpoczyna się astronomiczna wiosna. Dokładnie 20 marca o 21:25 Słońce przekroczy równik niebieski i przejdzie z południowej na północną półkulę nieba. Tego dnia na równiku w południe będzie można zaobserwować górowanie Słońca w zenicie, czyli będzie dokładnie nad głową obserwatorów.

Od dnia równonocy wiosennej północna półkula jest bardziej oświetlana niż południowa.

Warto również pamiętać, że w nocy z 25 na 26 marca zmieniamy czas na wschodnioeuropejski, a więc przesuwamy zegary o godzinę do przodu. W praktyce oznacza to, że wschody i zachody Słońca będą przesunięte o godzinę w porównaniu do poprzedniego dnia i później będzie zapadała noc.

Jeśli chodzi o aktywność słoneczną, to jest ciągle na bardzo wysokim poziomie. Na tarczy Słońca można obserwować plamy i pochodnie, oczywiście sprzętem zabezpieczonym odpowiednimi, dedykowanymi filtrami, np. folią Baadera AstroSolar ND5.

Księżyc marzec rozpocznie zbliżając się do pełni. 5 marca nasz naturalny satelita zbliży się do dwóch jasnych gwiazd w Lwie – Regulusa i Algieby a 7 marca nastąpi pełnia.

Następnie 10 marca Księżyc minie gwiazdę Spika w Pannie.

14 marca, na dzień przez III kwadrą, Księżyc będzie w dosyć bliskiej koniunkcji z Antaresem.

21 marca wypada nów Księżyca a już trzy dni później, wieczorem, Księżyc znajdzie się z pobliżu bardzo jasnej Wenus.

28 marca z kolei nastąpi koniunkcja Księżyca z Marsem, a dzień później zaobserwujemy I kwadrę.

Na początku marca, wieczorem, dwie najjaśniejsze planety na niebie urządzą nam prawdziwy spektakl. Pod koniec lutego Wenus była na wieczornym niebie coraz wyżej a Jowisz przeciwnie, każdego dnia zachodził coraz wcześniej. 1 i 2 marca obie planety będą mijały się w odległości zaledwie 40’ kątowych, a więc nieznacznie większej, niż wynosi wielkość tarczy Księżyca. Koniunkcja będzie bardzo spektakularna i łatwa w obserwacji, ponieważ nastąpi na wieczornym niebie, a więc nie będzie trzeba zarywać nocy, aby ją zobaczyć.
W lornetkach a nawet teleskopach o powiększeniu około 60x obie planety powinny być widoczne w jednym polu widzenia. Oczywiście zachęcamy do obserwacji i fotografii tego malowniczego zbliżenia. Gołym okiem obie planety będą wyglądały naprawdę spektakularnie. Planety będą dosyć nisko nad horyzontem, a więc będzie możliwość pięknego wkomponowania ich w kadry fotograficzne.

Merkury, planeta będąca najbliżej Słońca, widoczna będzie w ostatnich dniach miesiąca, nisko nad zachodnim horyzontem, około 45 minut po zachodzie Słońca. Do obserwacji Merkurego niezbędny jest odkryty zachodni horyzont. Warto również wspomóc się lornetką, która ułatwi jego zlokalizowanie na rozjaśnionym, wieczornym niebie.

Wenus, najjaśniejsza planeta na niebie, jest widoczna bez żadnych problemów na zachodnim niebie. Z każdym dniem przebywa wyżej nad horyzontem i zwiększa swoją obserwowalną jasność. Nawet przez niewielkie teleskopy jesteśmy w stanie zaobserwować fazę tej planety. W ciągu miesiąca faza zmniejsza się i zmierza do kwadry. Dzieje się tak, ponieważ Wenus krąży bliżej Słońca niż Ziemia i z tego właśnie powodu z Ziemi widzimy jej fazy. Do obserwacji Wenus przez teleskop warto użyć ciemnego, szarego lub zmiennego polaryzacyjnego filtra, aby wygasić jej blask i lepiej uwidocznić fazę.

Mars jest widoczny przez pierwszą połowę nocy, zachodzi około 1:00. Nawet przez duże teleskopy nie jest już możliwe dostrzeżenie praktycznie żadnych szczegółów na jego tarczce. Pozostaje tylko śledzić położenie planety i jej wędrówkę na tle gwiazdozbiorów.

Jowisz już w tym miesiącu kończy swój pobyt na wieczornym niebie. 1 marca w spektakularnej koniunkcji zbliży się do Wenus a następnie z każdym dniem będzie już przebywał coraz niżej nad horyzontem. Oczywiście, ciągle jest możliwość obserwacji charakterystycznych pasów w atmosferze Jowisza. Potrzebny będzie do tego teleskop o średnicy nawet 60mm i powiększeniu powyżej 50x. Natomiast nawet najmniejsza lornetka umożliwi zaobserwowanie 4 największych księżyców Jowisza. Warto jednak spieszyć się z obserwacjami, ponieważ to ostatnie szanse na podziwianie Jowisza w najbliższym czasie.

Saturn przebywa obecnie na niebie w pobliżu Słońca i w marcu nie ma możliwości jego obserwacji.

Ostatnie dni marca, a szczególnie 30.03 to bardzo korzystny czas na obserwację Urana. Uran co prawda będzie już dosyć nisko nad zachodnim horyzontem, jednak 30.03 znajdzie się o odległości poniżej 2° od Wenus, a więc będzie w pobliżu doskonale widocznego obiektu. Wenus może służyć jako świetny punkt orientacyjny i znakomicie ułatwić odnalezienie Urana. Oczywiście do obserwacji tej odległej planety należy posłużyć się lornetką, chociażby 10×50.

Neptun, podobnie jak Saturn, znajduje się na niebie w pobliży Słońca i w tym miesiącu jest niewidoczny.

W marcu, wieczorem na niebie możemy dostrzec gwiazdozbiory zarówno zimowe jak i wiosenne. Wciąż jeszcze na południowym zachodzi świeci charakterystyczny gwiazdozbiór Oriona ze słynną Wielką Mgławicą w Orionie M42, Bliźnięta i Byk, w którym odnajdziemy czerwonego Aldebarana i Plejady. Doskonale widoczny jest też Syriusz, czyli najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie, położona w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa.

Na wschód od Bliźniąt odnajdziemy Raka, na którego tle świeci rozległa gromada Żłóbek (M44) i Lwa ze swoim Trypletem Galaktyk. Jeszcze niżej nad wschodnim i południowo-wschodnim horyzontem odnajdziemy Wolarza z jasnoczerwonym Arkturem oraz gwiazdozbiory Panny i Warkocza Berniki, na pograniczu których wprost roi się od galaktyk.

Życzymy wszystkim pogodnego nieba, powodzenia w obserwacjach i do zobaczenia na XII AstroShow w Kepie koło Sochocina
https://deltaoptical.pl/astroshow-2023