W miesiącu Grudzień niebo szykuje nam atrakcję w postaci opozycji Marsa. Również Jowisz i Saturn będą zdobiły południowy horyzont. Jeśli do tego dołożymy jeszcze zakrycia Urana i Marsa przez Księżyc, oraz pięknie widocznego Oriona, to możemy uznać, że grudzień będzie bardzo atrakcyjnym pod względem obserwacji miesiącem.

Słońce w grudniu przebywa bardzo nisko nad horyzontem, dni są najkrótsze w roku a 21 XII następuje przesilenie zimowe.
W poniższej tabeli znajdziemy zestawienie godzin wschodów i zachodów Słońca oraz długość dnia dla danej daty ( w Warszawie).

Jak już wielokrotnie było wspominane, aktualnie Słońce jest dosyć aktywne i na jego powierzchni możemy obserwować dużą ilość plam słonecznych (oczywiście po zabezpieczeniu teleskopu/lornetki dedykowanymi filtrami, np folią Baader ND5).

Aktualny stan Słońca możemy sprawdzić tutaj.

Księżyc w grudniu będzie brał udział w dwóch spektakularnych zakryciach planet.

5 grudnia około 17:45 za jego tarczą zniknie Uran, który po około godzinie, a więc o 18:45 zostanie ponownie odkryty. Zjawisko będzie widoczne przez lornetkę, jednak lepiej użyć teleskopu, ponieważ Księżyc będzie w okolicach pełni i Uran może w lornetce ginąć w jego blasku.

Drugi zakrycie, tym razem Marsa, nastąpi 8 grudnia rano. O 6:05 Czerwona Planeta skryje się za Księżyc w pełni, natomiast kilka minut przed 7:00 nastąpi jego odkrycie. Do obserwacji tego zakrycia nie będą potrzebne żadne optyczne instrumenty, ponieważ Mars jest bardzo jasny i doskonale widoczny. Problemem może być tylko niskie położenie obiektów podczas trwania tego zjawiska, dlatego warto do obserwacji poszukać miejsca z dobrą widocznością na północno – zachodni horyzont. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystać lornetki i teleskopy, które rozszerzą nasze możliwości obserwacyjne.

Warunki widoczności planet zewnętrznych w grudniu są nadal dobre i mogą dostarczyć wielu wspaniałych okazji do ich obserwacji.

Merkury będzie niewidoczny, ewentualnie można próbować go dostrzec pod koniec miesiąca bardzo nisko nad zachodnim horyzontem, tuż po zachodzi Słońca

Wenus wraca na wieczorne niebo i pod koniec grudnia można już ją zauważyć jako jasny punkt, wieczorem, nisko nad zachodnim horyzontem.

Mars w grudniu znajdzie się w opozycji, a więc będzie widoczny całą noc. Maksymalne zbliżenie do Ziemi nastąpi 8 grudnia, a więc w dniu zakrycia przez Księżyc. Planeta obserwowana przez teleskopy o średnicy co najmniej 90mm powinna wyglądać jako tarczka z widocznymi pociemnieniami i czapą polarną. Jeszcze większe teleskopy, o średnicy około 150mm pokażą wyraźnie te szczegóły i dodatkowo można zauważyć delikatniejsze szczegóły jego powierzchni. Do obserwacji Marsa warto użyć filtra pomarańczowego, który znacznie zwiększa kontrast na tarczy Marsa.

Jowisz jest ciągle widoczny na niebie do około północy. Mimo, że już jest kilka miesięcy po opozycji, to dalej stanowi bardzo spektakularny obiekt do obserwacji. Praktycznie każdy teleskop umożliwia zaobserwowanie charakterystycznych pasów na jego tarczy. Natomiast każda lornetka pokaże 4 galilieuszowe księżyce krążące wokół Jowisza.

Saturn powoli opuszcza wieczorne niebo, jednak w grudniu jest jeszcze widoczny do około 20. Podobnie jak w przypadku Jowisza, do jego obserwacji nadaje się praktycznie każdy teleskop, za pomocą którego jesteśmy w stanie zaobserwować jego charakterystyczne pierścienie.

Uran w listopadzie był w opozycji, dlatego również w grudniu będą bardzo dobre warunki do jego obserwacji. W tym celu najlepiej posłużyć się lornetką lub niewielkim teleskopem. Najłatwiej Urana będzie zaobserwować 5 grudnia, ponieważ tego dnia będzie zakrywany przez Księżyc i Księżyc może stanowić bardzo dobry punkt odniesienia.

Neptun również jest planetą, którą można dosyć łatwo zaobserwować w tym miesiącu. Będzie widoczny w pobliżu Jowisza i praktycznie razem z nim zachodził. Do obserwacji Neptuna konieczna jest większa lornetka np. StarLight 15×70 a jeszcze lepiej teleskop.

Grudniowe niebo obfituje w wiele ciekawych obiektów.

Pierwszym, który warto znaleźć to Kaskada Kembley’a w gwiazdozbiorze Żyrafy. Jest to łańcuch gwiazd, który może kojarzyć się z wodospadem, stąd właśnie został przez swojego odkrywcę nazwany Kaskadą. Do jej obserwacji najlepiej wykorzystać lornetkę z szerokim polem widzenia.

Kolejnym wartym uwagi obiektem jest duża gromada otwarta M35 w Bliźniętach. Obiekt ten jest jedną z większych i jaśniejszych gromad otwartych. Widoczna jest w dobrych warunkach gołym okiem, a lornetka czy mały teleskop pokazują ją w całej okazałości.

Prawdziwym hitem zimowego nieba jest bez wątpienia Wielka Mgławica w Orionie. Jest to najbardziej znana i najjaśniejsza mgławica na naszym niebie. Nawet w warunkach podmiejskich można ją bez problemu zaobserwować gołym okiem. Lornetka pokaże wyraźnie jej kształt a teleskop, najlepiej duży Newton z filtrem UHC umożliwi obserwację jej struktury. M42 jest również jednym z najczęściej fotografowanych przez amatorów obiektem mgławicowym.

Na szczególną uwagę zasługuje również Syriusz w Wielkim Psie. Jest to najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie. Jest również położona stosunkowo blisko Słońca. Warto wiedzieć, że Syriusz w starożytnym Egipcie był uznawany za gwiazdę bogów.

Oczywiście, grudniowe niebo skrywa jeszcze wiele skarbów, dlatego zachęcamy do ich samodzielnego odkrywania. Pamiętajmy również, że w czasie obserwacji warto zadbać o ciepły strój, ponieważ grudniowe noce bywają chłodne.

Życzymy wszystkim pogodnego nieba i udanych obserwacji.