Zanim przedstawię plan marcowych obserwacji, oddam to co należy się innym, niż gwiezdni obserwatorom nieba. Bo skoro idzie wiosna, to znaczy, że oprócz ciał niebieskich na niebie pojawi się więcej ciał skrzydlatych.
Wracają do nas wędrowne ptaki!
I tak od połowy lutego będzie można oglądać skowronki, czajki, drozdy czy sikorki.
A w marcu przylatują do nas żurawie, bociany, kukułki, jaskółki I niektóre gatunki dzięcioła.
Słońce przebywa do 12 marca w gwiazdozbiorze Koziorożca, i w tym samym dniu przekracza administracyjną granicę z gwiazdozbiorem Ryb.
20 marca o godz. 6:14, Słońce wejdzie w zodiakalny znak Barana i na półkuli północnej rozpocznie się astronomiczna wiosna. Teoretycznie w tym dniu zrówna się nam długość dnia z nocą (równonoc wiosenna) i od tego dnia do 21 czerwca zacznie przybywać dnia kosztem nocy. Praktycznie jednak, ze względu na wiele czynników takich jak sposób pomiaru czy refrakcja, zrównanie dnia z nocą wychodzi nieco wcześniej, bo 17-go marca, iedy to w większości miejsc w Polsce dzień i noc będą trwały prawie dokładnie po 12 godzin.
Warto już odnotować, że w nocy z 24 na 25 marca, urzędowo zmienimy ponownie czas, przechodząc z zimowego na czas letni CEST (Central European Summer Time). W dniu zmiany będziemy spać godzinę krócej, bowiem wskazówki o godz. 2 przestawimy na 3-cią.
Aktywność naszej dziennej gwiazdy w stosunku do ostatnich miesięcy utrzymuje się na podobnym poziomie. W połowie lutego wynosi średnio 50 w skali liczby Wolfa.
W każdym więc dniu możemy obserwować na powierzchni przesuwające się plamy
i grupy plam.
Pamiętajmy, że Słońce obserwujemy wyłącznie z filtrem słonecznym (folia mylarowa, filtr szklany)!
Księżyc z początkiem miesiąca znajdzie się w pierwszej kwadrze i nastąpi to w pierwszym dniu marca o godz. 2:21. Pełnię osiągnie 8-go o godz. 10:39, następnie wejdzie w ostatnią kwadrę 15-go, o godz. 2:25, w nów 22-go, o godz. 15:37
i ponownie na koniec miesiąca znajdzie się w pierwszej kwadrze – 30-go o godz. 21:41.
Najbliżej Ziemi Księżyc znajdzie się 10-go o godz. 11:01, a najdalej 26-go o godz. 8:03. Jak co miesiąc Księżyc przetnie dwa węzły – wstępujący 13-go o godz. 21:41
i wstępujący, 28-go o godz. 2:17. W maksymalnej deklinacji północnej znajdzie się dwa razy, 1-go o godz. 17:13 (+22°09′) i 29-go o godz. 1:39 (+21°53’).
W minimalnej zaś 14-go o 15:05 (–22°02’).
W swojej miesięcznej wędrówce na tle gwiazd Księżyc spotka się 8-go o godz. 0:28
z Marsem (9°07’), z Saturnem 11-go o godz. 4:08 (5°56’), z Jowiszem 26-go o 0:01 (3°02’) a z Wenus 26-go o 21:25 (1°50’).
Merkury 5 marca o godz. 10:24 znajdzie się w maksymalnej elongacji wschodniej
i w okresie zarówno przed i po będzie widoczny nad naszym zachodnim horyzontem bezpośrednio po zachodzie Słońca. Można napisać, że będzie to najlepszy okres do obserwacji Merkurego w całym 2012 roku. Po maksymalnej elongacji planeta zacznie zbliżać się dość szybko do Słońca, aby przejść niezauważalnie 3° nad jego tarczą już 21-go marca (koniunkcja dolna).
W najlepszym okresie obserwacji Merkury w momencie zachodu Słońca w centralnej Polsce będzie znajdował się ok. 17° nad horyzontem, a godzinę po zachodzie 8°.
Merkury znajduje się w tym okresie w gwiazdozbiorze Ryb i świeci na naszym niebie jako gwiazda o jasności –0,3 mag o średnicy tarczy ok. 7,5”.
Wenus po koniec miesiąca , a dokładnie 27-go znajdzie się wreszcie w swojej maksymalnej elongacji wschodniej. Odległość kątowa pomiędzy Słońcem a planetą wyniesie maksymalne w tym roku 46°02’. Od tego momentu zacznie stopniowo maleć i w ciągu 3,5 miesiąca znajdzie się dokładnie na równo ze Słońcem – dokładnie przed jego tarczą.
Wenus łatwo odnajdziemy wysoko nad zachodnim horyzontem bezpośrednio po zachodzie Słońca. Planeta znajduje się w gwiazdozbiorze Ryb (początek miesiąca), następnie Barana, aby w ostatnim dniu roku przejść do gwiazdozbioru Byka. Warto wspomnieć, że Wenus i Jowisz znajdą się wzajemnie w koniunkcji wieczorem 13 marca. Będą od siebie oddalone o dokładnie 3°.
Mars w opozycji – po 780 dniach nastąpi wreszcie opozycja Marsa! 3 marca, o godz. 21:10 Mars znajdzie się na linii Mars-Ziemia-Słońce i znajdzie się dla nas w opozycji. Odległość pomiędzy Ziemią a Marsem wyniesie 100,8 mln km i będzie jedną
z najmniej widowiskowych. Na Wielką Opozycje poczekamy jeszcze 6 lat, kiedy to Mars i Ziemia zbliżą się na odległość 57,8 mln km.
Podczas bieżącej opozycji planeta będzie górować oczywiście nad południowym horyzontem o północy, na wysokości 46–50° (w zależności od szerokości geograficznej). Odnajdziemy ją w gwiazdozbiorze Lwa, jako gwiazdę o jasności –1,2 mag. i średnicy tarczy niecałe 14”.
Jowisz widoczny będzie już po zachodzie Słońca. Jest drugim po Wenus najjaśniejszym obiektem wieczornego nieba. W marcu zachodzi ok. godz. 23.
Planeta znajduje się w gwiazdozbiorze Barana. Jowisza rozróżnimy jako najjaśniejszą „gwiazdę” tego rejonu. Świeci z jasnością nieco ponad –2 mag. Warto przypomnieć raz jeszcze, że 13 marca wieczorem Jowisz minie w odległości kątowej 3° Wenus.
Jak zawsze warte do obserwacji są 4 największe księżyce planety Io, Europa, Ganimedes i Kallisto.
Saturn. Zaraz za Marsem zbliżamy się do opozycji Saturna, którą planeta osiągnie na początku kwietnia. Saturn znajduje się w gwiazdozbiorze Panny, kilka stopni od najjaśniejszej gwiazdy tego gwiazdozbioru – Spiki. Jasność zbliża się już do maksymalnej +0,4 mag. Planeta góruje w połowie marca pomiędzy 2-gą a 3-cią, czasu zimowego.
Uran – niestety niewidoczny. Koniunkcja planety ze Słońcem będzie miała miejsce 21 marca.
Neptun – także niewidoczny. 17-go lutego planeta znalazła się w koniunkcji
ze Słońcem.
Komety.
Od paru miesięcy obserwujemy kometę Garradd (C/2009 P1), która stopniowo oddala się zarówno od Słońca jak i Ziemi. 26 marca kometa oddali się już na 2 jednostki astronomiczne od Słońca, a pod koniec miesiąca na 1,5 AU od Ziemi.
Nadal jednak mocno świeci i bez problemu możemy ją obserwować nawet
przez lornetkę.
Ze spadającą jasnością (7-8 mag.) będzie przemierzać w marcu gwiazdozbiory Małej Niedźwiedzicy, Smoka i Wielkiej Niedźwiedzicy.
Ciepło, bo wiosennie zapraszam do obserwacji,
Marek Substyk
