Montaż Sky-Watcher AZ5 jest obecny na rynku od połowy 2017 roku, mimo to wciąż pozostaje nieodkryty dla większości miłośników astronomii w Polsce. AZ5 jest dostępny w dwóch konfiguracjach – z lekkimi nogami aluminiowymi oraz w wersji heavy duty z nogami stalowymi. W ofercie Delta Optical w tej chwili dostępna jest pierwsza wersja i na niej też się skupimy.

Specyfikacja techniczna

Typ montażu: azymutalny

Mikroruchy: tak

Masa głowicy: 2,3 kg

Masa całkowita: 4,9 kg (nogi aluminiowe)

Wysokość: 86,5 – 158,0 cm (wysokość maksymalna zawiera kolumnę 21,0 cm)

Zakres ruchu w pionie: od -50 do +90 stopni

Nośność deklarowana przez producenta: 5,0 kg (nogi aluminiowe)

Śruba łączenia głowicy z trójnogiem: 3/8”

Szyna mocująca: 45 mm (standard Sky-Watcher/Vixen)

Użytkowanie montażu

Cały zestaw mieści się w jednym kartonie. Po rozpakowaniu znajdziemy w nim głowicę montażu, kolumnę o wysokości 21cm, trójnóg, pokrętła mikroruchów, instrukcję obsługi w języku angielskim oraz narzędzia do skręcenia montażu.

AZ5 posiada możliwość regulacji nachylenia ramienia. W podstawowej konfiguracji (ramię odchylone do tyłu) zyskujemy dużą wygodę podczas obserwacji obiektów położonych w okolicach zenitu. Z kolei w drugiej konfiguracji (ramię ustawione pionowo) montaż staje się bardziej stabilny i lepiej współpracuje z cięższymi teleskopami. Ponadto zyskujemy większy zakres ruchu w osi pionowej gdy chcemy skierować instrument obserwacyjny w dół (np. podczas obserwacji z wysoko położonych punktów widokowych).

Blokada ruchu w obu osiach odbywa się poprzez dokręcenie śrub blokujących. Blokada w osi poziomej jest pewna, nieco gorzej wygląda to w przypadku osi pionowej o czym w dalszej części tekstu.

Montażem można poruszać zarówno z wykorzystaniem mikroruchów jak i ręcznie. Po rozpakowaniu montażu zauważymy, że na przekładniach mikroruchów zamocowane są nakrętki. Można przy ich użyciu poruszać montażem jednak w celu redukcji drgań polecamy nałożenie przedłużanych pokręteł dołączonych do zestawu. Mikroruchy w obu osiach działają precyzyjnie i płynnie, jednak w osi pionowej przy dłuższej i cięższej tubie mogą pojawić się pewne problemy.

Zestaw zawiera również kolumnę zwiększającą wysokość montażu o 21cm, jednak jej stosowanie bardzo niekorzystnie wpływa na stabilność montażu, dlatego też zalecany użytkowanie go bez kolumny. Może być ona jednak przydatna jeśli zależy nam na wysokości montażu, np. przy obserwacjach prowadzonych z małego balkonu, gdzie balustrada może znacznie ograniczać możliwości skierowania tuby na obiekty położone nisko nad horyzontem.

Testy montażu

Nośność i stabilność to kluczowe cechy każdego montażu astronomicznego, niezależnie od tego czy sprzęt ma służyć do astrofotografii czy też do obserwacji wizualnych. Jednocześnie wybierając montaż wiele osób zwraca uwagę na jego masę oraz mobilność. Na podstawie samej specyfikacji technicznej można zaryzykować stwierdzenie, że AZ5 z nogami aluminiowymi to lekki, mobilny montaż o przyzwoitym udźwigu. Postanowiłem sprawdzić jak jest w rzeczywistości.

Do testów wybrałem trzy tuby optyczne: refraktor 80 ED, Maksutov 90 oraz refraktor 120/600. Do przedstawienia natężenia drgań montażu podczas jego użytkowania zastosowałem skalę liczbową od 0 do 5, gdzie:

0 – brak drgań

1 – bardzo słabe, niemal niezauważalne

2 – słabe

3 – umiarkowane

4 – silne

5 – bardzo silne, uniemożliwiające obserwacje

Ponadto podany jest średni czas wygaszania drgań. Oczywiście czas ten oraz natężenie drgań mogą być różne w zależności od wprawy i doświadczenia obserwatora oraz sposobu posługiwania się przez niego montażem. Mam jednak nadzieję że zastosowanie skali liczbowej pozwoli Wam na lepsze zapoznanie się z kulturą pracy montażu.

Refraktor Sky-Watcher 80 ED (masa tuby + kątówka 2” + okular to ok 3,5 kg)

Testy zacząłem od dość popularnego w naszym kraju refraktora 80 ED, który umożliwia zarówno obserwacje szerokich pól gwiazdowych jak i obserwacje księżycowo-planetarne z zastosowaniem dość dużych powiększeń. Przy ogniskowej 600mm i stosunkowo niewielkiej masie 80 ED nie powinien stanowić dla AZ5 większego wyzwania. Okazało się jednak, że w początkowej konfiguracji – z zamontowaną kolumną – regulacja ostrości wywołuje dość silne drgania montażu. Drgania są tym bardziej odczuwalne im większe powiększenie stosujemy. Nieco lepiej wygląda to po wykręceniu kolumny i zamocowaniu głowicy bezpośrednio na trójnogu.

Maksutov 90 (masa tuby + katówka 1,25″ + okular to ok 1,5 kg)

Teleskopy Maksutova jako lekkie i zwarte konstrukcje o dużej ogniskowej wydają się wręcz stworzone do współpracy z AZ5. Dlatego wybór padł na tubę Maksutova o aperturze 90mm i ogniskowej 1250mm. Jest to najlżejsza tuba w zestawieniu – ponownie okazało się, że użytkowanie montażu z dołączoną do zestawu kolumną zwiększa podatność teleskopu na drgania. Podczas testów wyglądało to następująco:

Refraktor achromatyczny Sky-Watcher 120/600 (masa tuby + kątówka 2” + okular to ok 4,5 kg)

Na koniec postanowiłem wystawić AZ5 na cięższą (i to dosłownie) próbę. Refraktor 120/600 razem z akcesoriami zbliżał się niebezpiecznie do udźwigu deklarowanego jako maksymalny. Można się zastanawiać czy dobranie teleskopu przeznaczonego przede wszystkim do obserwacji szerokich pól gwiazdowych przy małych/średnich powiększeniach do tego testu jest trafione. Chodziło mi jednak nie tyle o charakterystykę tuby co o jej wymiary.

Po założeniu teleskopu na montaż okazało się, że blokada ruchu głowicy w pionie nie działa tak jak należałoby się tego spodziewać – tuba opadała w dół zaś dokręcanie śruby blokującej nie przynosi efektów. Ponadto mikroruchy w osi pionowej również nie działały prawidłowo. Okazało się jednak, że przesunięcie tuby w obejmach maksymalnie do tyłu całkowicie rozwiązuje problem. Przejdźmy do natężenia drgań montażu w trakcie użytkowania:

Podsumowanie

Tuba 120/600 okazała się więc nieco za ciężka dla AZ5 a w szczególności dla lekkich nóg aluminiowych. Sama głowica po odpowiednim wyważeniu tuby w obejmach radziła sobie dość dobrze a poruszanie teleskopem było płynne i bez oporów.

AZ5 jako montaż azymutalny wyposażony w mikroruchy idealnie nadaje się do obserwacji wizualnych z niewielkimi kompaktowymi tubami o długiej ogniskowej. Z montażem dobrze współpracować teleskopy o wadze do 3kg i długości do 40-50cm. Wersja z nogami stalowymi jest z pewnością dużo bardziej stabilna, niestety na ten moment nie ma możliwości jej przetestowania. Wersja z nogami aluminiowymi największą stabilność osiąga w następującej konfiguracji: nogi statywu złożone, ramię montażu ustawione pionowo, ponadto zdecydowanie warto zamocować półkę na akcesoria.

W przypadku obserwacji lornetkowych czy też z użyciem teleskopów o niewielkiej ogniskowej mikroruchy nie są konieczne – tu bardziej liczy się płynność ruchu głowicy. Jeśli jednak szukamy lekkiego montażu do obserwacji wizualnych z użyciem średnich/dużych powiększeń to AZ5 może być ciekawą alternatywą, tym bardziej biorąc pod uwagę fakt, że na rynku mało jest montaży spełniających te wymagania.

Montaż można znaleźć na naszej stronie (Nr katalogowy SW-4030):

https://deltaoptical.pl/montaz-az5-star-adventurer

Michał Bączek