Dostępność sprzętu zarówno fotograficznego jak i astronomicznego, szybki rozwój technologii w dziedzinie fotografii cyfrowej oraz obecność na rynku różnego rodzaju kamer astronomicznych spowodowała że dzisiejszy miłośnik astronomii ma do dyspozycji ogromny arsenał środków technicznych pozwalających uwiecznić cuda nocnego nieba. Po zagłębieni się w temat łatwo można dojść do wniosku że astrofotografia jest dziedziną czasochłonną i wymagającą niemałych środków finansowych jak też sporego doświadczenia. Współcześni mistrzowie astrofotografii potrafią ukazać zupełnie nowe oblicze nocnego nieba, uwieczniając rozległe obłoki gazowo-pyłowe w rejonach które dla fotografujących przed 20 laty wydawały się być puste i nieciekawe. W istocie, poważna astrofotografia wymaga wysokiej klasy sprzętu i umiejętności. Aby jednak nie popadać w paranoję warto wspomnieć że jeszcze do niedawna niebo fotografowano przy użyciu ręcznie napędzanych montaży niezbyt wysokiej klasy, bądź też przy użyciu własnych samodzielnie budowanych konstrukcji. Wszelkie techniczne braki takich metod kompensowane były zapewne przez wielkie doświadczenie i upór tych którzy próbowali coś osiągnąć mając do dyspozycji wysokoczułe klisze z 36 klatkami..

Poniższy artykuł dotyczył będzie najprostszej astrofotografii i kierowany jest do osób dysponujących prostym i niedrogim sprzętem. Sprawy bardziej skomplikowane pozostawimy na osobny artykuł

Czym różni się astrofotografia od fotografii?

Podstawowa różnica to taka iż fotografujemy obiekty znajdujące się w ruchu. Ruch obrotowy Ziemi powoduje iż obiekty na nocnym niebie przesuwają się względem nas. Obserwując inne planety układu słonecznego zauważymy że i one obracają się względem własnej osi. Czasy ekspozycji muszą być na tyle krótkie by nie było widać tego ruchu, lub też aparat, czy kamera muszą być umieszczone na montażu podążającym za poruszającymi się gwiazdami (montaż paralaktyczny).

Czym i jak fotografować niebo?

Astrofotografia to pojęcie bardzo szerokie. Do astrofotografii zaliczyć można zarówno zdjęcie odległej galaktyki wykonane precyzyjnym sprzętem jak i fotografię księżyca malowniczo wkomponowanego w elementy krajobrazu.

Do fotografowania dużych połaci nocnego nieba potrzebny jest aparat, najlepiej lustrzanka z wymienną optyką. Fotografować niebo można przy użyciu optyki wykorzystywanej na co dzień w zwykłej fotografii. Stosujemy jednak inne ustawienia aparatu (dłuższe ekspozycje), a sam aparat musi być koniecznie na statywie lub montażu paralaktycznym podążającym za przesuwającymi się gwiazdami.

Zdjęcie: Fotografowanie Słońca. Teleskop Sky-Watcher ED80 na montażu paralaktycznym z dopiętą lustrzanką cyfrową.

Po drugie to astrofotografii można wykorzystać teleskop. Teleskopem fotografować można zarówno w ognisku głównym (bez okularu i obiektywu) jak i w mniej wydajnej projekcji okularowej (bez obiektywu, ale po przymocowaniu aparatu typu kompakt do okularu teleskopu). Za pomocą teleskopu możemy uzyskać większą skalę, rozdzielczość, co pozwala uwiecznić mniejsze obiekty takie jak małe mgławice, galaktyki, czy planety.

Fotografia: Filtr słoneczny ND 3.8 w refraktorze BKED 80.

Fotografia obiektów głębokiego nieba za pomocą teleskopów jest najbardziej wymagająca i może pochłonąć spore środki. Można jednak zacząć od podstawowego zestawu teleskopu z montażem paralaktycznym, czy aparatu z obiektywem na montażu paralaktycznym i z czasem ulepszać poszczególnego jego elementy.

Planety, które są bardzo małymi i bardzo jasnymi obiektami na nocnym niebie wymagają bardzo krótki ekspozycji i zebrania wielu klatek w krótkim czasie by uzyskać fotografię o bardzo dobrej jakości. Do takiej fotografii najlepiej nadają się przerobione webcamy dobrej jakości, czy dedykowane szybkie kamerki planetarno-księżycowe. Fotografowana planeta nawet w bardzo dużych teleskopach nie będzie na tyle duża by zapełnić większą klatkę niż tą dostępną w webcamie i z tego powodu nie stosuje się zwykłych aparatów (chyba że posiadają np. opcję nagrywania wideo bez silnej kompresji).

Fotografując gwiazdozbiory za pomocą lustrzanki ekspozycje muszą być już dłuższe np. kilkanaście i więcej sekund, minut. Obiekty głębokiego nieba takie jak galaktyki, czy mgławice wymagają znacznie dłuższych ekspozycji dochodzących do kilkudziesięciu minut. Mając prosty montaż paralaktyczny z napędem możemy zacząć od fotografii gwiazdozbiorów bez konieczności inwestowania w znacznie droższe i bardziej precyzyjne montaże i systemy do precyzyjnego ich prowadzenia.

Zdjęcie: Gwiazdozbiór Strzelca sfotografowany przy użyciu wyłącznie aparatu fotograficznego z obiektywem 85 mm, z zastosowaniem prowadzenia elektronicznego na montażu paralaktycznym. Jodłów 2010.

Zdjęcie: Niebo nieruchomym aparatem fotograficznym. Czas naświetlania: 10 minut. Jodłów 2010.