Kometa C/2009 P1 (Garradd) została odkryta w Loomberah w Nowej Południowej Walii 13 sierpnia 2009 roku przez australijskiego astronoma Gordona Garraddsa. W momencie odkrycia znajdowała się w gwiazdozbiorze Feniksa w odległości prawie 8 AU od Ziemi, świecąc jako obiekt o jasności 17.5 magnitudo.

Już pierwsze obliczenia parametrów orbity zapowiadały, że po dwóch latach, stanie się jednym z ciekawszych obiektów do obserwacji. Kolejne pomiary pozycji i dzięki temu coraz dokładniejsze parametry orbity umożliwiły ustalenie dokładnego przebiegu zbliżenia się komety do Słońca.

Kometa C/2009 P1 Garradd sfotografowana przez Josepha Brimacombe

Czym jest kometa?

To materia/obiekt pozostały po procesie tworzenia się Słońca i planet, która miliardy lat spędziła w mroźnych, najodleglejszych rejonach Układu Słonecznego, w postaci lodowych brył zamrożonej wody, metanu, amoniaku i dwutlenku węgla. W takiej lodowej mieszaninie zatopione są ziarna pyłu, bryłki metali i okruchy skalne. Drobne zmiany pola grawitacyjnego podczas wędrówki Układu Słonecznego wokół jądra Galaktyki wybijają je w kierunku Słońca.

Około 2 jednostek astronomicznych od Słońca jego ciepło zaczyna odparowywać (sublimować) lód wodny, oraz inne substancje będących w normalnych warunkach gazami, lub cieczami, tworząc wokół pędzącej komety gazowo-pyłową otoczkę zwaną komą. W miarę dalszego zbliżania się do Słońca lód coraz intensywniej sublimuje, przez co uwalniana jest coraz większa ilość gazów i pyłu – w ten sposób formuje się głowa komety, o średnicy zazwyczaj kilkudziesięciu tysięcy kilometrów.

Wiemy już, że kometa C/2009 P1 (Garradd) zbliży się do Ziemi dwukrotnie. Po raz pierwszy – 23 sierpnia na odległość 1,3906 AU oraz ponownie 5 marca 2012 roku, na odległość 1,2662 AU. W międzyczasie osiągnie peryhelium zbliżając się 23 grudnia b.r na odległość 1,55 AU do Słońca. Dwukrotne zbliżenie do Ziemi komety spowodowane jest wyjątkowym ustawieniem komety do płaszczyzny ekliptyki. Kometa „nadleciała” z południowego nieba, na które po przelocie powróci. Na szczęście jednak nie tak szybko.

Jak obserwować?

W zasadzie podstawowym przyrządem obserwacyjnym może być duża lornetka. Wszystko będzie jednak zależeć od wzrostu jej jasności. Lepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z teleskopu, minimum o parametrach modelu SK1303EQ2, optimum: BKP15075EQ3-2.

Obserwując możemy dokonywać oceny jasności komety, wielkości głowy, długości ogona, a nawet stopnia kondensacji. Wyniki warto zapisywać i porównywać następnie z poprzednimi obserwacjami. Ciekawy sposobem dokumentowania zmian położenia komety może być jej fotografowanie lub szkicowanie na tle przygotowanej wcześniej mapy nieba (można skorzystać z poniższych mapek).

Czekają nas ciekawe dni i miesiące, kiedy to kometa zacznie wędrować na tle jesiennych i letnich, a następnie okołobiegunowych gwiazdozbiorów. W zasadzie całe lato to możliwość obserwacji komety przez całą noc!
Do 8 sierpnia mamy ją okazję obserwować w Pegazie. 29 lipca zbliży się na 1,5° do gwiazdy ε Peg znanej jako Enif (+2,35 mag.). 2 sierpnia minie gromadę kulistą M15 (40’), a od 9 do 20 sierpnia, kometa przemierzy Delfina, zbliżając się 14 sierpnia do gwiazdy γ Del (+4,2 mag.).

Następnie od 20 sierpnia do 11 września przetnie gwiazdozbiór Strzały, mijając kolejną gromadę kulistą M71 w nocy z 26 na 27 września! W międzyczasie na niecałe 4 dni opuści gwiazdozbiór Strzały, aby znaleźć się w Lisku i odwiedzić w nocy z 2 na 3 września, znany miłośnikom astronomii asteryzm Wieszak (gratka dla astrofotografów).

Od 11 września rozpocznie się trwający aż do 13 lutego 2012 roku pobyt w gwiazdozbiorze Herkulesa.

3 lutego minie gromadę kulistą M92 (30’). Również w tym czasie od listopada do lutego przestanie być dla nas widoczna. Wczesną wiosną możemy znów rozpocząć jej obserwacje. Tutaj jednak trzeba będzie się już spieszyć. Mimo, że w połowie miesiąca może osiągnąć nawet 7 wielkość gwiazdową (wg. różnych danych od +6 do +8 mag.), to z każdym miesiącem zacznie ona szybko spadać. Od 14 lutego do końca miesiąca kometa bardzo dobrze będzie widoczna w Smoku, a następnie do 11 marca w Małej Niedźwiedzicy i od 11 do 17 marca ponownie w Smoku. W międzyczasie jasność jej do 17 marca jak na razie spadnie o pół wielkości gwiazdowej mag. i taką jasnością powinna pojawić się w kolejnym znanym gwiazdozbiorze – Wielkiej Niedźwiedzicy, który przemierzać będzie wiosną 2012 roku, do 16 kwietnia. Kolejnym gwiazdozbiorem na tle, którego przejdzie kometa będzie Ryś, gdzie się pojawi się pomiędzy 16 kwietnia a 12 maja.

Wraz z opuszczeniem tego gwiazdozbioru kometa oddalona będzie od Ziemi i Słońca o 2,5 AU, a jej jasność spadnie do około 10 wielkości gwiazdowej. Posiadacze większych teleskopów będą mogli starać się jeszcze poszukiwań komety na tle Raka, w którym będzie przebywać do 14 lipca i w międzyczasie zniknie zbliżając się kątowo do Słońca.
Teoretyczne szanse na kolejne obserwacje będą na początku 2013 rok na tle gwiazdozbioru Hydry. Odległość do komety będzie wynosić już ponad 4 jedności astronomiczne, a jasność nie powinna być większa niż 13–15 mag. i to pod warunkiem, że w międzyczasie nie spotka nas niespodziana w postaci nagłego pojaśnienia lub niewytłumaczalnego zmniejszenia jasności.

Kometa z każdym rokiem będzie się od nas oddalać opuszczając w 2025 roku Układ Słoneczny i kierując się w kierunku południowego gwiazdozbioru Pieca.

Uwaga: Położenie komety, a dokładnie jej jasność, mogą się różnić od podawanych. Komety są ciałami, których jasności nie jesteśmy dokładnie przewidzieć, a wszelkie obliczenia wykonano w oparciu o znane modele zachowań komet w pobliżu Słońca.


Data RA deklinacja r delta elong
---- -- ----------- - ----- -----
10 Lip 2011 22h32m28.07s +05 15' 13.7" 2.6654 1.9528 124.6
15 Lip 2011 22h23m13.70s +06 46' 28.7" 2.6173 1.8430 130.2
20 Lip 2011 22h12m14.99s +08 22' 02.3" 2.5694 1.7418 135.7
25 Lip 2011 21h59m23.41s +10 00' 51.5" 2.5217 1.6505 140.9
30 Lip 2011 21h44m34.19s +11 41' 06.5" 2.4742 1.5709 145.3
04 Sie 2011 21h27m49.08s +13 20' 05.5" 2.4271 1.5045 148.3
09 Sie 2011 21h09m18.96s +14 54' 22.5" 2.3804 1.4527 149.1
14 Sie 2011 20h49m24.86s +16 20' 07.6" 2.3340 1.4164 147.3
19 Sie 2011 20h28m37.67s +17 33' 41.3" 2.2881 1.3958 143.2
24 Sie 2011 20h07m35.69s +18 32' 19.8" 2.2427 1.3908 137.5
29 Sie 2011 19h46m59.67s +19 14' 52.9" 2.1978 1.4004 130.8
03 Wrz 2011 19h27m26.72s +19 41' 56.1" 2.1536 1.4231 123.7
08 Wrz 2011 19h09m24.79s +19 55' 32.0" 2.1101 1.4570 116.6
13 Wrz 2011 18h53m10.52s +19 58' 27.5" 2.0674 1.4998 109.6
18 Wrz 2011 18h38m50.65s +19 53' 39.0" 2.0255 1.5494 102.8
23 Wrz 2011 18h26m24.34s +19 43' 50.9" 1.9846 1.6038 96.4
28 Wrz 2011 18h15m45.76s +19 31' 25.6" 1.9448 1.6610 90.3
03 Paź 2011 18h06m45.88s +19 18' 20.3" 1.9061 1.7193 84.6
08 Paź 2011 17h59m13.87s +19 06' 03.5" 1.8687 1.7772 79.2
13 Paź 2011 17h52m58.84s +18 55' 37.7" 1.8327 1.8333 74.2
18 Paź 2011 17h47m50.73s +18 47' 47.4" 1.7982 1.8865 69.5
23 Paź 2011 17h43m40.56s +18 43' 06.9" 1.7654 1.9360 65.1
28 Paź 2011 17h40m20.31s +18 42' 04.7" 1.7344 1.9807 61.1
02 Lis 2011 17h37m42.55s +18 45' 05.3" 1.7053 2.0200 57.5
07 Lis 2011 17h35m40.49s +18 52' 26.7" 1.6784 2.0532 54.2
12 Lis 2011 17h34m08.36s +19 04' 23.7" 1.6536 2.0798 51.4
17 Lis 2011 17h33m01.32s +19 21' 12.2" 1.6312 2.0994 49.0
22 Lis 2011 17h32m15.14s +19 43' 11.5" 1.6113 2.1117 47.1
27 Lis 2011 17h31m45.89s +20 10' 45.9" 1.5941 2.1164 45.8
02 Gru 2011 17h31m29.58s +20 44' 22.2" 1.5796 2.1134 45.1
07 Gru 2011 17h31m22.50s +21 24' 28.4" 1.5680 2.1026 44.9
12 Gru 2011 17h31m21.30s +22 11' 37.7" 1.5593 2.0841 45.4
17 Gru 2011 17h31m22.81s +23 06' 31.4" 1.5536 2.0580 46.5
22 Gru 2011 17h31m23.67s +24 10' 02.0" 1.5510 2.0245 48.1
27 Gru 2011 17h31m19.85s +25 23' 12.7" 1.5514 1.9839 50.2
01 Sty 2012 17h31m06.52s +26 47' 14.6" 1.5550 1.9369 52.8
06 Sty 2012 17h30m38.23s +28 23' 28.8" 1.5615 1.8839 55.9
11 Sty 2012 17h29m48.50s +30 13' 30.4" 1.5711 1.8257 59.3
16 Sty 2012 17h28m29.16s +32 19' 11.5" 1.5836 1.7633 63.1
21 Sty 2012 17h26m29.04s +34 42' 40.3" 1.5989 1.6978 67.2
26 Sty 2012 17h23m32.39s +37 26' 12.1" 1.6169 1.6304 71.6
31 Sty 2012 17h19m17.11s +40 31' 54.7" 1.6375 1.5628 76.3
05 Lut 2012 17h13m11.54s +44 01' 30.7" 1.6607 1.4967 81.1
10 Lut 2012 17h04m28.36s +47 55' 42.5" 1.6861 1.4343 86.2
15 Lut 2012 16h51m53.77s +52 13' 07.4" 1.7137 1.3780 91.3
20 Lut 2012 16h33m28.69s +56 48' 19.0" 1.7434 1.3305 96.4
25 Lut 2012 16h06m01.97s +61 28' 29.6" 1.7749 1.2943 101.1
01 Mar 2012 15h24m50.95s +65 48' 46.9" 1.8082 1.2723 105.4
06 Mar 2012 14h25m07.17s +69 07' 31.5" 1.8432 1.2665 108.8
11 Mar 2012 13h08m52.10s +70 32' 34.5" 1.8796 1.2783 111.0
16 Mar 2012 11h51m55.72s +69 36' 45.5" 1.9174 1.3082 112.0
21 Mar 2012 10h50m55.97s +66 47' 46.7" 1.9564 1.3559 111.7
26 Mar 2012 10h08m49.98s +62 58' 19.6" 1.9966 1.4199 110.1
31 Mar 2012 09h40m59.81s +58 49' 10.7" 2.0378 1.4985 107.7
05 Kwi 2012 09h22m36.58s +54 43' 15.2" 2.0799 1.5895 104.5
10 Kwi 2012 09h10m22.81s +50 51' 29.2" 2.1229 1.6909 101.0
15 Kwi 2012 09h02m15.43s +47 18' 06.3" 2.1666 1.8005 97.1
20 Kwi 2012 08h56m58.15s +44 03' 54.1" 2.2110 1.9168 93.1
25 Kwi 2012 08h53m42.03s +41 08' 01.9" 2.2560 2.0380 88.9
30 Kwi 2012 08h51m54.46s +38 28' 54.6" 2.3016 2.1627 84.8
05 Maj 2012 08h51m12.95s +36 04' 41.9" 2.3476 2.2896 80.7
10 Maj 2012 08h51m21.68s +33 53' 32.5" 2.3941 2.4179 76.6
15 Maj 2012 08h52m09.55s +31 53' 41.9" 2.4409 2.5465 72.5
20 Maj 2012 08h53m28.42s +30 03' 37.8" 2.4881 2.6748 68.5
25 Maj 2012 08h55m12.03s +28 22' 00.2" 2.5356 2.8019 64.5
30 Maj 2012 08h57m15.33s +26 47' 40.0" 2.5834 2.9272 60.5
04 Cze 2012 08h59m34.27s +25 19' 37.7" 2.6314 3.0501 56.6
09 Cze 2012 09h02m05.72s +23 57' 01.1" 2.6795 3.1703 52.7
14 Cze 2012 09h04m47.34s +22 39' 04.8" 2.7278 3.2873 48.8
19 Cze 2012 09h07m37.14s +21 25' 10.8" 2.7763 3.4006 45.0
24 Cze 2012 09h10m33.34s +20 14' 47.0" 2.8249 3.5098 41.2
29 Cze 2012 09h13m34.28s +19 07' 26.2" 2.8736 3.6146 37.4
04 Lip 2012 09h16m38.53s +18 02' 44.4" 2.9223 3.7148 33.6
09 Lip 2012 09h19m45.01s +17 00' 20.3" 2.9711 3.8101 29.8
14 Lip 2012 09h22m52.83s +15 59' 55.5" 3.0199 3.9002 26.0
19 Lip 2012 09h26m01.08s +15 01' 14.3" 3.0688 3.9850 22.3
24 Lip 2012 09h29m08.82s +14 04' 03.8" 3.1177 4.0641 18.5
29 Lip 2012 09h32m15.11s +13 08' 12.9" 3.1665 4.1374 14.8

Parametry orbity komety

Epoka: JD=2455600,5 (8 luty 2011)
e = 1,0008846697
a = –1752,9509647476 AU
q = 1,550782579 AU
i = 106,1892085051° (Incl.)
Ω = 325,9958054152° (Node)
ω = 90,7405343654° (Peri.)
M = 359,9957202214°
t0 = JD 2455919,1712 (23 grudzień 2011, 16:06:31)

gdzie:

e – mimośród (ekscentryczność) – wielkość fizyczna charakteryzująca eliptyczny kształt orbity ciała obiegającego drugie ciało pod wpływem siły grawitacji. Dla orbity kołowej: e = 0, dla orbity eliptycznej: 0 < e < 1, dla orbity parabolicznej: e = 1, dla orbity hiperbolicznej: e > 1;
a – półoś wielka czyli średnia odległość od centrum (Słońca);
q – odległość w peryhelium;
i – inklinacja, czyli kąt pomiędzy płaszczyzną orbity obiektu a płaszczyzną ekliptyki;
Ω – długość ekliptyczna węzła wstępującego orbity obiektu;
ω – argument perycentrum. Jest to kąt pozycyjny mierzony w płaszczyźnie orbity między kierunkami od Słońca do węzła wstępującego i do perycentrum;
M – anomalia średnia, czyli odległość ciała od perycentrum;
t0 – moment przejścia ciała przez perycentrum.

Marek Substyk, korekta Maciej Mącidym