Symulacja momentu tuż przed zakryciem planety

Już niedługo na niebie odbędzie się niezwykłe zjawisko – zakrycie Saturna przez Księżyc. Jest to możliwe, ponieważ orbity planet Układu Słonecznego oraz naszego naturalnego satelity przebiegają blisko ekliptyki, czyli płaszczyzny po której w ciągu roku pozornie porusza się Słońce. Z punktu widzenia obserwatora, który znajdowałby się na którejkolwiek z planet naszego Układu Słonecznego, wszystkie pozostałe poruszają się mniej więcej w tej samej płaszczyźnie. Dobrze widać to na poniższej grafice przedstawiającej Układ Słoneczny widoczny z zewnątrz.

Mówimy tu o ruchu pozornym, ponieważ to nie Słońce obiega Ziemię – jak wiemy przynajmniej od kilkuset lat, jest dokładnie na odwrót. To właśnie dlatego możemy nie raz obserwować kilka planet ustawionych na niebie w jednej linii, a że Księżyc porusza się podobnie dochodzi czasem do zakryć planetarnych.

Zbliżające się zakrycie odbędzie się w sobotni poranek 02 lutego. Księżyc będzie wtedy wschodził, należy więc wypatrywać go nisko na południowym wschodzie. Około 6:30 Saturn wciąż będzie oddalony od Księżyca mniej więcej 1/3 średnicy jego tarczy. Już o 07:01 planeta zacznie stopniowo chować się za tarczę Srebrnego Globu, by po kilku minutach zostać zakrytą zupełnie. Odkrycia Saturna raczej nie zobaczymy ze względu na szybko jaśniejące poranne niebo.

Symulacja początkowej fazy zakrycia

Miejsce obserwacji

W tym przypadku wybór odpowiedniego miejsca jest szczególnie ważny. Zjawisko będzie widoczne na bardzo małej wysokości nad horyzontem. Musimy więc wybrać się w miejsce, gdzie horyzont będzie zupełnie odkryty w kierunku południowo-wschodnim. Może to być rozległa łąka, wzniesienie lub wysoki budynek. Zanieczyszczenie nieba sztucznym światłem w tym przypadku nie będzie nam przeszkadzać. Po pierwsze obserwowane obiekty mają dużą jasność, po drugie niebo o świcie i tak będzie już dość jasne.

Czym obserwować zakrycie?

Przy tego typu obserwacjach dobrze powinny sprawdzić się teleskopy typowo „planetarne”. Po pierwsze długa ogniskowa umożliwi zastosowanie dużych powiększeń. Po drugie w teleskopach o mniejszej aperturze obraz nie będzie zbyt jasny, dzięki czemu możliwe powinno być dostrzeżenie większej ilości detali.

Poniżej nasze propozycje sprzętowe:

BK MAK 127 EQ3-2

Popularny Mak 127 wydaje się wprost stworzony do takich obserwacji. Ogniskowa wynosząca 1500mm oraz apertura 127mm pozwalają na stosowanie powiększeń rzędu 150-200x i większych. Tuba osadzona jest na montażu paralaktycznym EQ3-2, dzięki któremu w prosty sposób będziemy mogli śledzić obserwowane obiekty – link poniżej:

https://deltaoptical.pl/teleskop-bkmak127-eq3-2?from=listing&q=mak+127

Astromaster 90 AZ

Teleskopy soczewkowe, takie jak Astromaster 90, cechuje wysoka jakość dawanych obrazów. Model ten przy ogniskowej 1000mm i aperturze 90mm również zapewnia spore możliwości obserwacji jasnych obiektów takich jak Księżyc czy planety. Przy światłosile f/11,1 aberracja chromatyczna występuje tu w ograniczonym stopniu:

https://deltaoptical.pl/teleskop-astromaster-90az

Dobson 6

Duże teleskopy Newtona na montażu Dobsona z reguły charakteryzują się dużą światłosiłą wynoszącą między f/6 a f/4. Obrazy obiektów głębokiego nieba w takich teleskopach, z uwagi na ich dużą aperturę nieraz zapierają dech w piersiach. Inaczej może to jednak wyglądać w przypadku obiektów o bardzo dużej jasności – obraz może być zbyt jasny i przez to mniej kontrastowy. Dlatego też nie zawsze większy znaczy lepszy. Do obserwacji zakrycia Saturna polecić można Dobsona 6. Apertura 150mm i ogniskowa 1200mm dają światłosiłę f/8, która będzie optymalna do tego typu obserwacji – link poniżej:

https://deltaoptical.pl/teleskop-sk-dob-6

Pamiętajmy jednak, że całe zjawisko będzie przebiegać bardzo nisko nad horyzontem, przez co obraz będzie podatny na drgania atmosfery. Dlatego niezłym pomysłem mogą być obserwacje przez lornetkę. W mniejszym powiększeniu obraz będzie bardziej stabilny i być może ujawni większą ilość detali. Żeby dostrzec kształt Saturna razem z pierścieniami będziemy potrzebować stosunkowo dużej lornetki, takiej jak Skymaster 15×70 Pro. Jeśli warunki dopiszą, a atmosfera będzie stabilna, być może dostrzeżemy nawet przerwę między pierścieniami a tarczą planety – link do lornetki poniżej:

https://deltaoptical.pl/lornetka-skymaster-pro-15×70

Michał Bączek