W sobotę 3-go września o godz. 7:55, Merkury znajdzie się w tzw. maksymalnej elongacji zachodniej. Daje to jedną z lepszych okazji obserwacji tej planety na poranny niebie. W swoim szybkim ruchu wokół Słońca, planeta znajdzie się w ustawieniu, w którym obserwator znajdujący się na Ziemi dostrzega planetę w maksymalnej odległości kątowej od Słońca. Pamiętajmy, że elongacja może dotyczyć wyłącznie planet wewnętrznych, czyli wyłącznie tych, które znajdują się bliżej Słońca niż Ziemia – Merkurego i Wenus. W przypadku Merkurego odległość ta może wynieść 29, a w przypadku Wenus 48 stopni.
Tym razem Merkury oddala się zaledwie 18°07’ od Słońca, jednakże ze względu na dość sprzyjające ustawienie orbit, możemy próbować szukać planety na jasnym już niebie, na tle nie widocznego już w tym momencie gwiazdozbioru Lwa. W momencie wschodu Słońca (5:55), planeta znajduje się już na wysokości ok. 15°. Sam zaś Merkury wschodzi około 4:15. Pamiętajmy, że podane czasy odnoszą się do obserwatorów znajdujących się w centralnej Polsce. W innym regionach mogą się różnić o nawet kilkanaście minut!
Merkury jest najbardziej wewnętrzną planetą Układu Słonecznego. Średnia odległość Merkurego od Słońca wynosi około 0,4 jednostki astronomicznej. W odróżnieniu od większości planet, Merkury porusza się po silnie spłaszczonej orbicie. Również nachylenie orbity Merkurego do płaszczyzny ekliptyki, wynoszące 7°, jest największe spośród wszystkich planet.
Wskutek bardzo długiego dnia (88 dni ziemskich) i praktycznie braku atmosfery, na powierzchni Merkurego występują bardzo duże, największe spośród wszystkich ciał Układu Słonecznego, różnice temperatur. Na części oświetlonej temperatura może nawet przekraczać +400°C, natomiast w ciągu merkuriańskiej nocy spada poniżej minus 160°C. Na powierzchni Merkurego można wyróżnić gładkie równiny – odpowiedniki „mórz” księżycowych, równinne obszary pokryte małymi kraterami, leżące między dużymi kraterami oraz góry. Płaskie tereny między kraterami zajmują około 70% sfotografowanej przez Marinera 10 powierzchni, a znajdujące się na nich liczne małe kratery dowodzą, że równiny te są bardzo stare i prawdopodobnie mają pochodzenie wulkaniczne.
Merkurego obserwujemy zawsze w nieodległym sąsiedztwie Słońca, a najlepszymi okresami jego obserwacji są właśnie momenty elongacji, czyli największych kątowych oddaleń planety od Słońca. Podczas elongacji wschodniej planetę możemy obserwować na zachodzie, krótko po zachodzie Słońca, a w elongacji zachodniej, odwrotnie, czyli krótko przed wschodem Słońca, nad wschodnim horyzontem.
Kolejna okazja do obserwacji planety na wieczornym niebie w połowie listopada, jednakże w bardzo niesprzyjających warunkach obserwacjach. Następna okazja nad ranem na początku grudnia.
Zapraszamy do obserwacji
Marek Substyk
