Kometa C/2011 L4 PANSTARRS

Kometa została odkryta 6 czerwca 2011 roku przez 1.8m teleskop Ritchey-Chretiena Pan-STARRS 1 mieszczący się na Hawajach. W chwili odkrycia jej jasność wynosiła +19.4m. Wkrótce odnaleziono ją na wcześniejszych obrazach z innych teleskopów naziemnych. 24 maja kometa została przypadkowo sfotografowana 154cm teleskopem w obserwatorium Mt. Lemmon gdzie widoczna jest na 4 obrazach jako obiekt o jasności +19m. Również Japończyk Hidetaka Sato odnałazł kometę na zdjęciach których celem był inny obiekt tego typu – kometa okresowa 174P. Zarejestrowana 25cm teleskopem z kamerą CCD kometa PANSTARRS widoczna jest na nich jako obiekt o jasności 18.6m. Również na zdjęciach z samego PANSTARRS-a odnaleziono wcześniejszy obraz komety. Na zdjęciu z 21 maja widoczna jest ona jako obiekt o jasności +19.9 magnitudo.

W chwili odkrycia kometa znajdowała się w odległości 7.9AU a więc pomiędzy orbitami Jowisza i Saturna. Wyznaczenie orbity w tak dużej odległości mogło być pewnym problemem tym niemniej dzięki odnalezieniu wcześniejszych przypadkowych obserwacji udało się wstępną orbitę wyznaczyć już 8 czerwca, w dwa dni po odkryciu. Wstępna orbita ulegała kolejnym poprawkom, w każdej z kolejnych wersji dało się jednak zauważyć że peryhelium wystąpi w odległości zaledwie 0.3AU od Słońca co porównywalne jest z odległością Merkurego od Słońca w peryhelium orbity. Przy takiej odległości bez wątpienia kometa w peryhelium może okazać się bardzo efektownym obiektem.

Kometa obserwowana była intensywnie przez pozostałą część czerwca 2011 roku. Jej jasność określano w granicach +17.1m do +20.3m. W tym okresie kometa poruszała się na niebie na północ osiągając deklinację -16.4 stopnia w dniu 11 czerwca po czym zmieniła kierunek ruchu na południowy. Obserwacje w tym okresie widoczności prowadzono do 16 października kiedy to kometa zniknęła w blasku Słońca osiągając wcześniej jasność +17.7m. Ponownie kometa została dostrzeżona 13 stycznia 2012 roku z australijskiego obserwatorium Sidding Spring przy jasności +16.3m. Po raz pierwszy dostrzeżona wizualnie przez teleskop 28 marca 2012 roku przez 20cm teleskop, miała wówczas jasność +14.6 magnitudo, rozmiar głowy oceniono na 0.3 minuty kątowej. Do końca sierpnia 2012 roku kometa osiągnęła jasność +11 magnitudo i stała się dobrze dostrzegalna przez teleskopy amatorskie z półkuli południowej. Kometa ponownie przestała być widoczna 7 października 2012 roku przy jasności +10m. Ponownie sfotografowana 18 grudnia 2012 przy jasności +9.5m dość szybko zwiększała swoją jasność osiągając na początku stycznia tego roku jasność +8.0m. Na początku 2013 roku kometa nie była widoczna z Polski jako że 5 lutego znalazła się na deklinacji -45 stopni. Od tamtej pory obiekt porusza się w kierunku północnym i zwiększa swoją jasność. Oceny jasności z 1 lutego dawały wartość około +7.5m, dla 15 lutego +5.5m a ostatnie oceny z końca lutego mówią o jasności nieco mniejszej niż +4m. Aktywność komety jest póki co mniejsza od spodziewanej co wprost przekłada się na jasność która w tym momencie powinna osiągać już +2m. Kometa rozwinęła krótki, stożkowaty warkocz dobrze widoczny na zdjęciach wykonywanych z półkuli południowej. Jest w tej chwili widoczna okiem nieuzbrojonym choć do jej dostrzeżenia wymagane jest ciemne miejsce. Jeśli obecna tendencja wzrostu jasności się utrzyma to w peryhelium możemy liczyć na około +2.5 magnitudo. 5 marca kometa znajdzie się najbliżej Ziemi, w odległości 1.10 AU a 10 marca przejdzie przez peryhelium orbity. Od tego mniej więcej momentu kometa stanie się teoretycznie dostępna dla obserwatorów na niebie północnym. W praktyce obserwacje w pierwszych dniach po peryhelium będą bardzo trudne, obiekt znajdował będzie się na tle łuny zachodzącego Słońca bardzo nisko nad zachodnim horyzontem. Stopniowo wysokość komety będzie się zwiększała. 17 marca o godzinie 18:30 czasu zimowego odnajdziemy kometę PANSTARRS dokładnie 10 stopni nad zachodnim horyzontem. Jeśli aktywność komety utrzyma się na niskim poziomie do jasność tego dnia powinna osiągnąć +3.5 do +4 magnitudo (pierwotnie szacowana na +1.6m). Odnalezienie takiego obiektu może być bardzo trudne, najbardziej chyba odpowiednim sposobem może być próba sfotografowania zachodniego pod warunkiem że przytrafi nam się wieczór z bardzo dobrą widocznością. W 5 dni później o tej samej godzinie kometa znajdzie się jakieś 8 stopni na prawo od gwiazdy Alpheratz (alfa Andromedae), będąc już obiektem lornetkowym o jasności +5.0m.

Trudne warunki sprawią że kometa PANSTARRS nie wzbudzi raczej powszechnej uwagi, miłośnicy astronomii będą mieli jednak dość wdzięczny obiekt do obserwacji i fotografowania przez całą wiosnę. Będzie to obiekt lornetkowy, być może z wyraźnym warkoczem a w teleskopie przy niewielkim powiększeniu obrazy komety mogą być bardzo ładne. Kometa szybko przesuwać będzie się w kierunku bieguna niebieskiego. Około 4 kwietnia kometa znajdzie się blisko znanej galaktyki M31 w Andromedzie. W tym czasie jej jasność spadnie do około 6 wielkości gwiazdowej. Stopniowo słabnąc kometa przemierzy niebo w kierunku gwiazdozbioru Kasjopeji gdzie znajdzie się pod koniec kwietnia, 13 maja jako obiekt 8-9 wielkości znajdzie się tuż obok gwiazdy gamma Cephei, 1 czerwca przetnie dyszel małego wozu a 18 czerwca już jako bardzo słaby teleskopowy obiekt 11 wielkości widoczna będzie tuż obok gwiazdy Kochab. Będzie w tym okresie widoczna przez całą noc tym niemniej północny nieboskłon w czerwcu jest dość mocno rozjaśniony co może dodatkowo utrudniać obserwacje.

Przemysław Żołądek

Zobacz jak obserwować kometę C/2011 L4 PANSTARRS

Ten wpis został opublikowany w kategorii Bez kategorii. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.

Możliwość komentowania została wyłączona.