Pierwszy teleskop – na co zwrócić uwagę?

Jedno z porzekadeł mówi że najlepszy teleskop to taki przez który się obserwuje. Prócz pewnych optycznych właściwości warto też brać pod uwagę względy praktyczne oraz wygodę obsługi.

Jeśli tym początkującym obserwatorem będzie dziecko wówczas najlepszym wyborem będzie lekki mobilny sprzęt który zarazem będzie prosty w obsłudze.

Zupełnie wystarczający może być niewielki refraktor o średnicy obiektywu 70mm (np. Sky-Watcher SK707AZ2). Urządzenie takie jest wygodne i lekkie, waży zazwyczaj kilka kilogramów i stosunkowo niewiele kosztuje. Obserwator kieruje takim teleskopem w sposób intuicyjny w pionie i w poziomie, nie jest tu wymagana żadna wiedza o astronomicznych układach współrzędnych. Teleskop taki można łatwo spakować i zabrać w dowolne miejsce. Mimo niewielkich rozmiarów możliwe będą szczegółowe obserwacje tarczy Księżycowej, faz planet takich jak Wenus i Merkury, a pod ciemnym niebem możliwe będzie odnalezienie wszystkich obiektów mgławicowych z katalogu Messiera. Teleskopy tego typu pozwalają też na dzienne obserwacje krajobrazów i mogą spełniać rolę lunety widokowej.

W tym miejscu wypada wspomnieć o orientacji obrazów dawanych przez teleskopy. W teleskopach soczewkowych (refraktorach) zazwyczaj dołączona jest nasadka kątowa dająca obraz ziemski, nieodwrócony. Tego typu teleskopy można więc bez problemu wykorzystywać do obserwacji dziennych. Teleskopy lustrzane (np. teleskopy Newtona) odwracają obraz przez co nadają się raczej do obserwacji astronomicznych. Istotnym elementem każdego zestawu jest też montaż (słowo montaż w tym wypadku oznacza statyw oraz zamocowaną na nim głowicę utrzymująca tubus teleskopu). Montaże najogólniej dzielimy na azymutalne i paralaktyczne. Te pierwsze są lekkie i zazwyczaj dość stabilne. W montażu azymutalnym (np. Sky-Watcher AZ3) obracamy teleskop w pionie i w poziomie co jest bardzo wygodne przy obserwacji krajobrazu. Montaże azymutalne zalecane są w przypadku gdy najbardziej zależy nam na mobilności sprzętu.

Montaże paralaktyczne (np. Sky-Watcher EQ5) na pierwszy rzut oka wyróżniają się charakterystycznie pochylonymi osiami obrotu oraz prętem z zamocowaną na końcu przeciwwagą. Są to zwykle konstrukcje dość ciężkie, dość stabilne i mają jedną wielką zaletę – po ustawieniu osi biegunowej w kierunku bieguna niebieskiego śledzenie obiektów odbywa się tylko w jednej osi a nie w dwóch tak jak w przypadku montaży azymutalnych. Dla osób o nieco bardziej ukierunkowanych zainteresowaniach astronomicznych będzie to wybór najwłaściwszy.

W przypadku montaży paralaktycznych warto zainwestować w model odpowiednio stabilny który pomimo większej masy da nam właściwy komfort obserwacji.

Dla osoby poważniej myślącej o obserwacjach nocnego nieba odpowiedni będzie teleskop zwierciadlany systemu Newtona o średnicy 150mm zamocowany na montażu paralaktycznym klasy EQ3-2 (np. Sky-Watcher BKP15075EQ3-2). Będzie to teleskop stabilny a jednocześnie dzięki całkiem dużej aperturze pozwoli on na zaobserwowanie rzeczywistych szczegółów na tarczach planetarnych. Znaczny zasięg gwiazdowy pozwoli na zaobserwowanie setek interesujących obiektów. Pod ciemnym niebem zaobserwujemy wiele obiektów mgławicowych, możliwe stanie się odnajdywanie słabych komet których całkiem sporo przewija się przez nocne niebo. Teleskopy tego rodzaju zazwyczaj pozwalają na podłączenie dodatkowych napędów i w przyszłości mogą być wykorzystywane do astrofotografii.

Bardzo interesującym rozwiązaniem są teleskopy zwierciadlane na montażu Dobsona. Są to konstrukcje azymutalne, z charakterystyczną obrotową podstawą. Teleskop zawieszony jest dość nisko w widłowym uchwycie. Montaże takie są bardzo proste i tanie w budowie a przy tym wyjątkowo stabilne. Dzięki oszczędności na konstrukcji montażu za stosunkowo niewielką cenę otrzymujemy zwykle sprzęt o ogromnych możliwościach optycznych. Za około 1000zł można w ten sposób zdobyć reflektor newtona o średnicy 20cm (np. Sky-Watcher SK Dobson 8″ PYREX) a za nieco ponad 3000zł potężny sprzęt o średnicy ponad 30cm (np. Sky-Watcher SK Dobson 12″ PYREX). Teleskop taki bez względu na opinie dotyczące teleskopów Newtona będzie sprzętem uniwersalnym. Wszelkie potencjalne wady optyki wynagrodzi ogromna apertura. Przy bardzo dobrych warunkach atmosferycznych 30cm Newton pozwoli uzyskać wspaniałe i szczegółowe obrazy planet. Najwięcej zyskamy na ogromnej zdolności zbierania światła takich teleskopów. Obrazy mgławic będą tutaj jasne, możliwe będzie dostrzeżenie wielu subtelnych szczegółów mgławic jak też ramion spiralnych w pobliskich galaktykach. Duży teleskop wymaga nieco miejsca i nie zalicza się raczej do mobilnych. Jakość uzyskiwanych obrazów rekompensuje jednak niedogodności związane z transportem.

Pamiętajmy, że jednym z najważniejszych parametrów teleskopu to jego średnica (apertura) a co za tym idzie, możliwość zbierania bardzo słabego światła dochodzącego z oddali kosmosu. Od średnicy, a dokładniej od pola powierzchni zbiorczej światła zależy jak dokładnie zobaczymy obiekt. Warto więc zwaracać uwagę na teleskopy o rozmiarze nawet 8″ (20 cm) i większe. Gwarantują one, że generowany przez nie obraz będzie dla nas satysfakcjonujący.

Ten wpis został opublikowany w kategorii Astronomia, Poradnik. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.

Możliwość komentowania została wyłączona.